Εισαγωγή
Η θεραπευτική σχέση είναι μια δυναμική και αμφίδρομη διαδικασία που
συμβαίνει μεταξύ της δυαδικής σχέσης του θεραπευτή-θεραπευόμενου. Η
εδραίωση σχέσης εμπιστοσύνης έχει φανεί τόσο από την έρευνα όσο και από
την εμπειρία ότι αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη θετική έκβαση της
ψυχοθεραπείας. Για αυτό το λόγο, στην αρχή της ψυχοθεραπείας ο
θεραπευτής και ο θεραπευόμενος δεσμεύονται και συμφωνούν να έχουν ένα
κοινό πλαίσιο, μια συμφωνία που θα διέπει τη θεραπευτική σχέση. Αυτή η
συμφωνία μεταξύ θεραπευτή-θεραπευόμενου ονομάζεται θεραπευτικό
συμβόλαιο.
Το “θεραπευτικό συμβόλαιο” καθορίζει και ορίζει τους κανόνες που
θεσπίζονται και εξασφαλίζει την τήρηση τους για να υπάρξει μια ισορροπία και
καλύτερη επικοινωνία. Η μη τήρηση του θεραπευτικού συμβολαίου που έχει
συμφωνηθεί εξαρχής από κοινού μπορεί να δυσχεράνει τη θεραπευτική
σχέση, η οποία μπορεί και να οδηγηθεί και σε διακοπή της θεραπείας αν δεν
υπάρχει αμοιβαία τήρηση αυτού του “συμβολαίου”.
Το θεραπευτικό συμβόλαιο έχει όχι μόνο συμβολικό αλλά και ουσιαστικό ρόλο
και κατ’ επέκταση θεραπευτικό χαρακτήρα. Άλλωστε κάθε είδους σχέση για να
λειτουργήσει σωστά και απρόσκοπτα χρειάζεται να έχουν συμφωνήσει,
αποδεχτεί και τηρήσει και τα δύο μέλη αυτούς τους “κανόνες”. Κατά παρόμοιο
τρόπο, στην ψυχοθεραπεία για να υπάρξει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα
χρειάζεται να θεσπιστεί ένα θεραπευτικό συμβόλαιο.
Εχεμύθεια-απόρρητο
Η εχεμύθεια υπάγεται στις βασικές αρχές δεοντολογίας που διέπει το
επάγγελμα του θεραπευτή. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η
διαφύλαξη του ιατρικού απορρήτου είναι μείζονος σημασίας και τηρείται
απόλυτα.
Άρση απορρήτου προβλέπεται σε περιπτώσεις που απειλείται η ζωή του
θεραπευόμενου ή τρίτων ή/και κατόπιν σχετικής έγγραφης αίτησης από
δικαστικές αρχές. Σε περίπτωση άρσης απορρήτου για προστασία της ζωής, ο
θεραπευτής μοιράζεται μόνον τις απόλυτα αναγκαίες πληροφορίες στις
αρμόδιες αρχές κατόπιν επικοινωνίας με τον θεραπευόμενο.
Διάρκεια-Συχνότητα συνεδριών
Η διάρκεια των συνεδριών είναι καθορισμένη:
Ατομική: 45 λεπτά
Ζεύγους: 60 λεπτά
Οικογενειακή: 60 λεπτά
Όσον αφορά τη συχνότητα της συνεδρίας, εφόσον το άτομο είναι σε κρίση και
θέλει να βοηθηθεί άμεσα, ενδείκνυται να έχει μια φορά την εβδομάδα
ψυχοθεραπεία. Αν το πρόβλημα υποχωρήσει λίγο τότε η συνεδρία ανά
δεκαπενθήμερο είναι μια ικανοποιητική συχνότητα. Σίγουρα η διάρκεια των
συνεδριών εξαρτάται από το ίδιο το άτομο, κατά πόσο είναι
συνειδητοποιημένο, προσπαθεί αλλά και από το αίτημα που έχει.
Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ώρα έναρξης και λήξης της
συνεδρίας είναι προκαθορισμένη. Συνεπώς, στην περίπτωση που υπάρχει
καθυστέρηση δεν παρατείνεται ο χρόνος της συνεδρίας, διότι αποτελεί
αποκλειστική ευθύνη του θεραπευόμενου να είναι συνεπής στο ραντεβού του.
Πολιτική ακύρωσης
Η ακύρωση της συνεδρίας από το θεραπευόμενο πρέπει να γίνει τουλάχιστον
24 ώρες νωρίτερα από το προκαθορισμένο ραντεβού. Αν ο θεραπευόμενος
δεν τηρήσει αυτό το χρονικό 24ωρο περιθώριο τότε η συνεδρία χρεώνεται
κανονικά. Μόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (θέμα υγείας κλπ) δεν θα
χρεώνεται η ακύρωση της συνεδρίας έως 3 ώρες νωρίτερα από το
προκαθορισμένο ραντεβού.
Η συστηματική ακύρωση των συνεδριών από τον θεραπευόμενο μπορεί να
οδηγήσει σε ακύρωση του θεραπευτικού συμβολαίου από πλευράς του
θεραπευτή και συνεπώς σε διακοπή της θεραπείας.
Κόστος συνεδρίας
Ο θεραπευόμενος/η ενημερώνεται για το κόστος της συνεδρίας από το πρώτο
ραντεβού. Κάθε συνεδρία έχει σταθερό κόστος και καταβάλλεται από τον
θεραπευόμενο/η στο τέλος αυτής, εκτός κι αν έχει γίνει κάποια άλλη συμφωνία
μεταξύ θεραπευτή-θεραπευόμενου προς διευκόλυνση του δεύτερου.
Επικοινωνία
Είναι απαραίτητο η επικοινωνία να τηρείται στα πλαίσια της καθορισμένης
ώρας της συνεδρίας. Εντούτοις, μόνο σε περίπτωση ανάγκης μπορεί ο
θεραπευόμενος/η να επικοινωνήσει τηλεφωνικά ή με την αποστολή ενός
μηνύματος.
Διαδικτυακή ψυχοθεραπεία-Online Συνεδρίες
Είναι σημαντικό όταν υπάρχει διαδικτυακή συνεδρία ο θεραπευόμενος/η να
είναι μόνος του στο χώρο για να μπορέσει να μιλήσει άνετα ή να είναι σε ένα
χώρο που εξασφαλίζεται η ησυχία και κατ’ επέκταση η εχεμύθεια.
Κλείσιμο και ολοκλήρωση θεραπείας
Είναι μείζονος σημασίας όταν ο θεραπευόμενος/η αποφασίσει ότι θέλει να
σταματήσει την ψυχοθεραπεία να ενημερώσει τον θεραπευτή του, ούτως ώστε
να δοθεί η ευκαιρία και ο χρόνος να γίνει μια ομαλή ολοκλήρωση της
ψυχοθεραπείας, μια ανατροφοδότηση όσον αφορά την πορεία, τους στόχους
που επιτεύχθηκαν και τον απολογισμό της ψυχοθεραπείας. Τέλος, είναι μια
καλή ευκαιρία να γίνει “αποχαιρετισμός” πριν “αποφοιτήσει” και ολοκληρώσει ο
θεραπευόμενος την ψυχοθεραπεία του.
Με εκτίμηση,
Δημήτριος Αντωνιάδης